Zomergedicht van Toon

Zo vanzelfsprekend, en zo overweldigend is het volop zomer.
Uitbundig, somtijds uitputtend en uitgelaten heeft ze zich aangediend.
Je zou bijna vergeten dat het ooit anders was.
Wat wonen we toch in een prachtig land waar we seizoenen hebben. 
Een ode aan de boom van Toon, die ons herinnert aan de cyclus in het jaar.

De boom

dag lieve boom, ik heb je nog gekend

toen je geen blad meer had en eenzaam en verlaten

op deze plek te sterven stond

ik weet nog hoe ik je hier vond

en dat we samen praatten

nu heb je je weer opgericht

in regen en zonnelicht

vol weelderige kleuren

nu sta je feestelijk en blij

te stralen in de groene wei

om mij weer op te beuren

Toon Hermans

Je droombaan

Iedere week wandel ik met een groep mensen die een klein netwerk hebben, georganiseerd vanuit stichting Open je hart (zie de link hieronder). Het doel is mensen in beweging te krijgen en met elkaar in contact te brengen,  om eenzaamheid tegen te gaan.

Bij het begin van de wandeling stel ik een thema voor of geef ik een vraag mee waarover ze met elkaar in gesprek kunnen gaan. Maar ze zijn helemaal vrij om hun eigen gesprekken te voeren.

Deze keer vraag ik welk werk ze graag hadden willen doen of wat voor baan ze heel leuk gevonden zouden hebben.

We wandelen naar het Zuiderpark, en altijd wachten we op elkaar als er achterblijvers zijn die een lager wandeltempo hebben.

Enig moment gaan we in een kring staan en vraag ik ze om de beurt hun ‘droombaan’ te zeggen. Ik vraag de anderen om dan te luisteren naar degene die vertelt, alsof deze ook echt dat werk doet. Er komen mooie banen voorbij: architect, vroedvrouw, buschauffeur, schoonheidsspecialiste.... Je kan de potentie van de mensen zien in de baan die ze noemen, verrassend hoe mensen dan verschijnen. Tegelijkertijd vanzelfsprekend.

https://www.openjehart.nu/

De muziek mis ik nog het meest

"De muziek mis ik nog het meest', zei hij toen ik bij hem zat met een kopje koffie.
Een veelbewogen leven, al 20 jaar weduwnaar, en afgelopen december verloor hij één van zijn zoons, terwijl hij zelf in zijn laatste fase zit. Terugblikkend op zijn leven haalt hij -iedere keer als ik hem zie-  herinneringen op, associërend van de ene op de andere gebeurtenis, èn meestal boeiend, want hij vertelt alsof je erbij bent.
Veel kan hij loslaten, hij heeft geen keus, hij heeft een goed leven gehad, hoewel hij regelmatig vertelt dat het hem pijn doet als hij een echtpaar op leeftijd ziet, dat al vele jaren samen is, dat had hij ook zo graag gewild.
Voor alles is een tijd, en hij heeft leuke dingen ondernomen.
Zo speelde hij, met zijn broers, in de harmonie, op de trombone. Hij geniet als hij er over vertelt, en ik luister graag naar enthousiaste muziekliefhebbers.
En dan die zin, die blijft hangen.

De volgende dag bel ik met de voorzitter van de muziekvereniging en met de coördinator van de evenementen in het verpleeghuis. Binnen een week is het geregeld, en het wordt een verrassing.

De donderdag erop komen rond de 20 muzikanten, na hun eigen repetitie, binnendruppelen en installeren ze zich achterin het restaurant op de begane grond. Als alles klaar staat, gaat één van zijn broers hem halen op zijn kamer. Hij moet wakker gemaakt worden, en in de rolstoel komt hij beneden, met een zuurstoffles, door de verpleging al voorbereid.
Zijn zoon en een goeie vriend zijn speciaal meegekomen.
Na de eerste schrik, is hij zeer geraakt, en geniet hij volop.
Na afloop voelt hij zich de gastheer: 'Kunnen deze mensen iets te drinken krijgen van me?'
Een mooie verrassing voor een bevlogen -inmiddels overgegane- muzikant.

Het eren van onze overleden moeders

Afgelopen dinsdag mocht ik een workshop geven bij Bibliotheek aan de Vliet, in Voorburg, in het kader van het boekenweekthema over moeders.
De titel was 'het eren van je overleden moeder'.  En dat hebben we gedaan die middag.
We deelden over haar, schreven over haar, zongen over haar, liepen een labyrint op doek speciaal in relatie tot haar, kregen inzichten, er kwamen herinneringen boven, en we sloten af bij een vuurtje buiten waar we onze intenties/wensen/afscheidswoorden aan schonken die met de rook mee werden genomen het universum in.
Bij de afsluitende ronde binnen bedankten we onze moeder voor wat we van haar ontvangen hadden. Een ontroerende ronde, waarbij ik zelf meedeed. Mijn woorden die ter plekke opkwamen, waren: "Ik dank je voor je liefde voor de zee, voor je appelkoek (haar recept maak ik heel vaak) en voor een zorgzame broer."

Deze middag luisterden we ook naar gedichten over moeders.
En daar deel ik er een paar van:

MOEDER
Zijzelf was als de zee, maar zonder stormen.
Even blootshoofds en met een brede voet.
Rijzend en dalend op haar vloed,
als kleine vogels op haar schoot gezeten,
konden wij lange tijd haarzelf vergeten,
rustend en rondziend en behoed.
Haar stem was donker en wat hees
als schoven schelpjes langs elkander,
haar hand was warm en stroef als zand.
En altijd droeg zij om haar bruine hals
dezelfde ketting met een ronde maansteen,
waar in een neevlig blauw een kleine gele maansteen scheen.
Voorgoed doordrongen door haar kalm geruis
waren wij steeds op reis en altijd thuis.

Vasalis

wonder  

de vrouw         

waarin ik woonde

liet me los       

zei mijn naam

het doorknippen         

van onze navelstreng

als startsein voor de jojo

van vasthouden en loslaten

niet het kind               

de moeder is het wonder

zij die altijd blijft      

ook als ze weg is

Monica Boschman

We sloten af met dit gedicht over Demeter, Hetty ten Holt was zelf deelneemster, dat was bijzonder:

Ode aan Demeter
dankjewel  voor het leven
dankjewel  voor de liefde
dankjewel  voor het vasthouden
dankjewel  voor het loslaten

dankjewel  voor je bedding
de ruimte om  mezelf te worden
je voorbeelden van hoe het moet
en van hoe niet

dankjewel voor je strijd
en je verdriet     voor je eigenzinnigheid
voor je zorgen  je vertrouwen    je pijn en je angst
ik ben dankzij jou     

Hetty ten Holt

Van terughouden naar compassie

Van terughouden naar compassie

Toen ik hem de eerste keer op de (palliatieve) afdeling zag, dacht ik dat hij een geestelijke beperking had.

Hij zat half onderuitgezakt in zijn rolstoel, met een bord eten, had geknoeid, had meestal zijn ogen dicht, soms deed hij ze even open, maakte nauwelijks contact en was niet goed verstaanbaar. Mijn eerste reactie was een terughouden en niet goed weten hoe contact te maken. Zijn familie kwam op bezoek en de rest van de avond zag ik hem niet meer.

De tweede keer dat ik hem zag, een week later, had hij aanvankelijk weer bezoek. Ik had ook gehoord dat hij nogal eens uit zijn stoel viel, en dan met moeite er zelf weer inklom.

Op een gegeven moment zette de verpleegkundige hem in de woonkamer om hem wat meer in de gaten te houden, vermoedde ik. Ze had hem gevraagd of hij een voetmassage van mij wilde, en zo geschiedde. Een been op een krukje, voet op een handdoek, maar makkelijk ging dat niet want zijn voet leek een eigen leven te leiden en soms gewoon van het krukje af te willen schuiven.

Inmiddels had ik vernomen dat deze man leed aan ‘narcolepsie’ een slaapziekte waar je niet tegen kan vechten, je valt gewoon in slaap, kortdurend, continu in zijn geval. Het masseren van de voeten ging niet goed en ik vroeg of ik zijn handen mocht masseren, dat was goed.

Zo kon ik dichter bij hem zitten en iets meer sturen als hij weer voorover viel.

Oogcontact maken.

Af en toe een vraag stellen.

10 jaar geleden was het begonnen, hij werkte toen nog in de bouw.

Hij was nauwelijks te verstaan, ik probeerde me in te leven hoe dat moest zijn, als je niet begrepen wordt, en hoe het moest zijn de reacties van de mensen om je heen te verdragen. En voelde mee hoe vermoeiend het is als je geen grip (meer) hebt op je waaktoestand. Zijn handen ‘liepen’ niet weg, en intussen kon ik hem terug duwen in zijn stoel als hij naar voren dreigde te vallen.

Daarna besloot ik, op gevoel, zijn nek te masseren. Dat bleek hij heel fijn te vinden.

Wat had ik te doen met deze man.

De keer erop toen ik kwam, hoorde ik dat hij was overgegaan.

Wat ben ik dankbaar dat ik deze stap heb kunnen maken van terughouding naar compassie.

Mantra's zingen als natuurlijke therapie

Op steeds meer plekken wordt het erkend: de heilzame werking van zingen. Wetenschappelijk wordt aangetoond dat ons brein tijdens het zingen oxytocine aanmaakt, het 'gelukshormoon'. De 'breinprofessor' heeft er een boek over geschreven (Singing in the brain) en regelmatig verschijnen artikelen en you tube filmpjes hierover (bv https://www.youtube.com/watch?v=lSvY_oIIwMM).
Zou dat de reden zijn dat 'mijn' mantragroep op de maandagmiddag blijft groeien? Waar we 6 jaar geleden startten met 4 deelnemers, zijn we nu met 25! En het eind is nog niet in zicht, waardoor ik heb besloten met een tweede groep te starten, vanaf 4 maart, van 15.45 tot 17.15 uur.

Hoe gaat dat dan, hoe verloopt die anderhalf uur?
We zitten in een kring en starten met een korte meditatie, waarin we de aandacht bij onszelf brengen en alle ruis van ons af laten glijden. Van daaruit beginnen we met een korte mantra, en gaandeweg zingen we mantra's uit verschillende culturen, en in verschillende talen, soms ingekeerd, dan weer voluit met drums en instrumentjes, wie dat wil. Als je stil wilt zijn, is dat goed; als je wilt bewegen, is dat ook goed. Tussen de mantra's door zijn we stil, waardoor we in de met elkaar opgebouwde energie blijven en steeds weer bij onszelf kunnen komen.
Regelmatig is er een verzoek: om te zingen voor iemand die ziek is, of als iemand jarig is, of voor een gebeurtenis die in de wereld plaatsvindt.
We zijn ons steeds meer bewust geworden van de kracht van ons lied, van onze intenties die zoveel verder reiken dan alleen in onze groep. Zo hebben we baby's verwelkomd en pijn verlicht.
In de loop der jaren zijn er vriendschappen ontstaan tussen verschillende deelnemers, en hebben we de eerste man mogen verwelkomen.
Het is het 'natuurlijke therapie-uur' voor ons geworden, zonder dat we het zo noemen, therapie voor onszelf en de wereld om ons heen.

Ter illustratie hierbij een ervaring van één van de deelneemsters die dit met ons deelde na het zingen van een bijzondere mantra: Ana Elna, een gebed tot genezing dat Mozes sprak toen zijn zuster Mirjam ziek was:

''In de mantragroep werd deze middag het prachtige 'Ana El Na Refa Na La' gezongen.

Terwijl ik de helende klanken door me heen liet gaan, zag ik verschillende mensen passeren. Mensen uit mijn nabije omgeving, waarvan ik wist dat ze wel wat ondersteuning konden gebruiken. Ook mensen die ik niet verwachtte, maar iets in mij zei dat ze niet voor niks voorbij kwamen.

Dus ik liet de rustige melodie en de helende woorden ook voor hen door me heen gaan.

Ineens zag ik allerlei mensen die in oorlogsgebieden leven voor me. 

Ik weet dat je niet in zulke gebieden hoeft te wonen om in overleefstand te staan. Dus ik 'stuurde' het lied door naar iedereen die het Leven momenteel niet door zich heen voelt stromen. 

Verder vertrouwde ik er op dat de liefdevolle energie van waaruit er gezongen werd, wel door zou werken. En dat deze de weg wel weet te vinden naar degenen die er voor open staan en die er bij baat bij hebben.

Mijn cirkel werd steeds ruimer en ineens zag ik de hele Aarde voor me.

Omringd door eindeloze zwermen Bijen, die met hun licht en warmte de Aarde verlevendigen.

Nog steeds bewoog ''Ana El Na Refa Na La'' door me heen. 

Terwijl de klanken iets zachter werden, zag ik het licht en de warmte van de Bijen in de aarde trekken.  Het lied doofde uit maar voor me zag ik nu een grote kaarsvlam, midden in de Aarde.

Dankbaar deelde ik dit beeld met mijn mede-mantraliefhebbers. 

Wat is er mooier dan dit samen de wereld in te mogen stralen?''

Marij Van Herck

Dankjewel, hoe zeg je dankjewel?

In het prachtig geschreven boek 'Een ochtend in Jenin' wordt beschreven hoe Amaal, de hoofdpersoon, bij haar aankomst in de Verenigde Staten het gastgezin wil bedanken voor de hulp die ze krijgt. 'Dankjewel', zegt ze, en vraagt zich meteen af of ze hiermee wel kan uitdrukken hoe dankbaar ze de mensen is die haar hebben geholpen.
Een ontoereikende uitdrukking vindt ze het.
In de Arabische wereld heeft dankbaarheid een eigen taal. Ze geeft voorbeelden: " 'Moge Allah de handen zegenen die me dit geschenk hebben gebracht'; 'Schoonheid is in de ogen die mij mooi vinden'; 'Moge God je een lang leven schenken'; 'Moge Allah al je gebeden verhoren'; 'Moge het volgende maal dat je voor ons bereidt ter ere zijn van je zoons huwelijk...van je dochters diploma-uitreiking....het herstel van je moeder'.
Wat een rijkdom om iedereen een persoonlijk dankwoord mee te geven, toegespitst op de eigen situatie.
Ik moest hieraan denken toen ik in Israël was.
In de oude stad in Jeruzalem had ik een winkeltje ontdekt waar keramiek verkocht werd door een jonge bescheiden verkoper. Hij maakte zelf ook keramiek en wist er veel over te vertellen. Ik had enkele dingen aangeschaft, was al een keer teruggekomen en de laatste dag nam ik mijn twee vriendinnen mee naar zijn winkel. Toen we hem vertelden dat we die avond naar Nederland zouden vertrekken zei hij: "Jeruzalem zal verdrietig zijn als jullie zijn vertrokken".
Wat een prachtig voorbeeld van een persoonlijke reactie.
Ik wist niets anders te antwoorden dan: 'en onze mannen zullen blij zijn ons weer te verwelkomen'.

Wat een mooi thema om mee te oefenen. Het zal vast overdreven klinken voor onze nuchtere oren, maar aan alles moet je wennen toch?
Laat ik een eerste aanzet geven: Ik hoop dat de ogen die deze blog lezen de boodschap ervan in het hart mogen verankeren.