Deze dagen leef ik met deze begrippen: dragen en gedragen worden.
Letterlijk, lichamelijk dragen we veel in ons leven.
We doen boodschappen, we verhuizen, we zijn altijd wel bezig met het dragen van iets.
Baby's dragen we in onze buik en later op de arm.
Toen we mijn vader en een jaar later mijn moeder begroeven, vond ik het fijn de kist te dragen, als een laatste eerbetoon, hoe zwaar het ook was.
Dragen doen we ook figuurlijk: we dragen een last met ons mee, we 'dragen' iets op onze schouders, we 'dragen' een groep, een bijeenkomst, een ceremonie.
In het systemisch werk wordt vaak helder dat we iets dragen dat niet bij ons hoort maar teruggegeven mag worden aan een voorouder in onze generatielijn.
Gedragen, letterlijk, worden we als baby's en als we gevallen zijn bijvoorbeeld.
Verder wordt het vooral in overdrachtelijke zin gebruikt: we worden gedragen door de groep, we voelen ons gedragen door de geestelijke wereld.
En altijd gaat het om de balans in dragen en gedragen worden.
Draag je teveel, dan ga je onderuit.
Wordt je teveel gedragen door anderen, dan kun je je autonomie kwijtraken.
De laatste twee maanden word ik -vanwege mijn val- gedragen, door mijn man, door vriendinnen die achter het stuur gaan zitten bij een lange autorit, door een deelneemster die me met haar auto komt ophalen voor de mantra middagen.
Het is een klus om hierin te ontvangen, me gedragen te laten worden, maar ik ben goed aan het oefenen, vooral in het niet oordelen naar mezelf.
Ik vertrouw erop dat er altijd weer balans ontstaat, en als er genoeg gedragen is, ik zelf weer mag dragen.
donderdag 19 december 2019
zondag 24 november 2019
Zijn met (lichamelijke) pijn
Sinds half oktober, toen ik in Jordanië van een kameel ben gevallen, leef ik met pijn in mijn bovenarm, die uit mijn schouder komt.
In mijn leven heb ik pijnen gehad die ik schaar onder de 'gewone' pijnen: oor-, hoofd- en kiespijn, menstruatiepijn, rugpijn, stijve nek.
Al deze pijnen duurden nooit langer dan een week.
Bevallingen vind ik een hoofdstuk apart, als er tenminste geen complicaties zijn.
Bij speciale ingrepen, ik ben 2 keer geopereerd aan mijn bijholtes en mijn ogen zijn gelaserd, krijg je goeie pijnstillers en weet je dat de pijn tijdelijk is, en wordt je ook het verloop van de genezing verteld.
Deze keer is het anders, gekneusde ribben en bovenarm, ja, dat heeft rust nodig maar toch ook rustige beweging ivm het risico op verkleving.
Ik deed rustig aan, zat best veel in de stoel en las veel boeken.
De acupuncturist liet me voelen dat er stroming op gang kwam en de fysio-therapeut gaf mijn schouder/bovenarm meer ruimte. Ik kreeg oefeningen die ik braaf deed.
Natuurlijk ging ik ook uitproberen wat wel lukte, en ging ik spieren gebruiken die het overnamen van mijn bovenarm spieren die te pijnlijk waren.
Wat er toen gebeurde was dat die andere spieren in mijn arm gingen opspelen, de hele dag bleven ze 'zeuren', of ik nu iets deed of in rust was.
Ik las over pijn en vond steun bij pijn meditaties.
Ik zie dat ik in de verleden tijd schrijf, maar zit er nog midden in.
Alsof ik wil dat het al over is, en ik erop kan terugblikken.
Dat is niet zo.
Ik heb pijn, de hele dag door.
Ik word er moe en sacherijnig van.
En krijg ook nog allerlei oordelen naar mezelf.
Soms probeer ik zo stil mogelijk te zitten, als ik de pijn even niet voel. Als ik mijn arm maar even beweeg, is het er. De bewegingen gaan vooruit, ik kan mijn arm hoger optillen, probeer te koken, fiets weer voorzichtig, maar voortdurend is het er. Nu ik dit typ ook.
Je pijn omarmen, volledig accepteren omdat het er nu is, dat is de sleutel, hoor ik, lees ik, weet ik.
Bij niet lichamelijke pijn doe ik dat ook: aandacht geven, onderzoeken, accepteren.
Ik bewonder mensen met chronische pijn, vooral als ze opgewekt zijn.
Om dan enigszins te functioneren is een grote opgave.
Vergelijken dient niet, behalve om mijn eigen situatie weer te relativeren.
Hieronder deel ik een meditatie waar ik veel aan heb.
Pijn meditatie
"Word je bewust van waar dat gevoel zich in je lichaam bevindt, bijvoorbeeld in de maag. Wees zo specifiek mogelijk, bijvoorbeeld: dicht bij de huid, diep in de boven- of onderbuik? Zit de pijn op een plek of beweegt het? Trilt de pijn?
Vraag jezelf: waar zit de pijn?Word je bewust van de vorm van de pijn. Is het rond, staaf- of bolvormig? Heeft het uitsteeksels, etc. Wat is de vorm?
Word je bewust van de grootte van de pijn. Hoe lang is het, hoe wijd, hoe diep? Hoe groot is het?
Word je bewust van de compactheid van de pijn. Is de pijn zwaar of licht. Is het overal hetzelfde? Hoe compact is het?Hoe voelt de pijn? Hoe is de oppervlaktespanning? Is het zacht en donzig, of is het hard en glad? Hoe voelt de pijn?Welke temperatuur heeft de pijn? Is het heet of koud of hetzelfde als elders in je lichaam? Welke temperatuur heeft het?Wat voor kleur heeft de pijn?
Wanneer dit te vaag klinkt, probeer je dan voor te stellen wat voor kleur het zou kunnen hebben. Wat voor een kleur heeft het?
Richt je nu op je ademhaling. Probeer je gedurende drie ademhalingen voor te stellen dat de adem je lichaam intrekt en probeer je voor te stellen dat de ademhaling om dat gedeelte dat pijn doet heen stroomt. Daarna laat je de adem weer zachtjes wegvloeien met de uitademing.
Tijdens de volgende drie ademhalingsrondes stel je je voor dat de adem het pijnlijke gedeelte van je lichaam intrekt, het van binnen schoonwast en weer met de uitademing wegvloeit.
Bij de laatste drie ademhalingsrondes stel je je weer voor dat je adem het gedeelte rondom de pijnlijke plek schoonwast, en bij de uitademing weer wegvloeit.
Nadat je op deze manier een goed beeld van de pijn hebt gekregen, zijn er verschillende mogelijkheden:
Blijf het proces van het aftasten van je lichaam herhalen. Stel de plaats van de pijn vast en onderzoek het volgens bovenstaande richtlijnen. Als de pijn op deze manier volledig ervaren wordt, zal het vaak simpelweg wegtrekken.Wanneer je je een compleet beeld gevormd hebt van de pijn, richt je je aandacht op dat beeld en ontspan je die bewust. Als je dit doet kan het ongemak eerst toenemen, omdat je volledig concentreert op de pijn, maar op den duur zal dit proces je helpen door de pijn heen te gaan en er vrij van te worden.
Pende Hawter is boeddhistisch monnik in de Tibetaanse traditie
In mijn leven heb ik pijnen gehad die ik schaar onder de 'gewone' pijnen: oor-, hoofd- en kiespijn, menstruatiepijn, rugpijn, stijve nek.
Al deze pijnen duurden nooit langer dan een week.
Bevallingen vind ik een hoofdstuk apart, als er tenminste geen complicaties zijn.
Bij speciale ingrepen, ik ben 2 keer geopereerd aan mijn bijholtes en mijn ogen zijn gelaserd, krijg je goeie pijnstillers en weet je dat de pijn tijdelijk is, en wordt je ook het verloop van de genezing verteld.
Deze keer is het anders, gekneusde ribben en bovenarm, ja, dat heeft rust nodig maar toch ook rustige beweging ivm het risico op verkleving.
Ik deed rustig aan, zat best veel in de stoel en las veel boeken.
De acupuncturist liet me voelen dat er stroming op gang kwam en de fysio-therapeut gaf mijn schouder/bovenarm meer ruimte. Ik kreeg oefeningen die ik braaf deed.
Natuurlijk ging ik ook uitproberen wat wel lukte, en ging ik spieren gebruiken die het overnamen van mijn bovenarm spieren die te pijnlijk waren.
Wat er toen gebeurde was dat die andere spieren in mijn arm gingen opspelen, de hele dag bleven ze 'zeuren', of ik nu iets deed of in rust was.
Ik las over pijn en vond steun bij pijn meditaties.
Ik zie dat ik in de verleden tijd schrijf, maar zit er nog midden in.
Alsof ik wil dat het al over is, en ik erop kan terugblikken.
Dat is niet zo.
Ik heb pijn, de hele dag door.
Ik word er moe en sacherijnig van.
En krijg ook nog allerlei oordelen naar mezelf.
Soms probeer ik zo stil mogelijk te zitten, als ik de pijn even niet voel. Als ik mijn arm maar even beweeg, is het er. De bewegingen gaan vooruit, ik kan mijn arm hoger optillen, probeer te koken, fiets weer voorzichtig, maar voortdurend is het er. Nu ik dit typ ook.
Je pijn omarmen, volledig accepteren omdat het er nu is, dat is de sleutel, hoor ik, lees ik, weet ik.
Bij niet lichamelijke pijn doe ik dat ook: aandacht geven, onderzoeken, accepteren.
Ik bewonder mensen met chronische pijn, vooral als ze opgewekt zijn.
Om dan enigszins te functioneren is een grote opgave.
Vergelijken dient niet, behalve om mijn eigen situatie weer te relativeren.
Hieronder deel ik een meditatie waar ik veel aan heb.
Pijn meditatie
"Word je bewust van waar dat gevoel zich in je lichaam bevindt, bijvoorbeeld in de maag. Wees zo specifiek mogelijk, bijvoorbeeld: dicht bij de huid, diep in de boven- of onderbuik? Zit de pijn op een plek of beweegt het? Trilt de pijn?
Vraag jezelf: waar zit de pijn?Word je bewust van de vorm van de pijn. Is het rond, staaf- of bolvormig? Heeft het uitsteeksels, etc. Wat is de vorm?
Word je bewust van de grootte van de pijn. Hoe lang is het, hoe wijd, hoe diep? Hoe groot is het?
Word je bewust van de compactheid van de pijn. Is de pijn zwaar of licht. Is het overal hetzelfde? Hoe compact is het?Hoe voelt de pijn? Hoe is de oppervlaktespanning? Is het zacht en donzig, of is het hard en glad? Hoe voelt de pijn?Welke temperatuur heeft de pijn? Is het heet of koud of hetzelfde als elders in je lichaam? Welke temperatuur heeft het?Wat voor kleur heeft de pijn?
Wanneer dit te vaag klinkt, probeer je dan voor te stellen wat voor kleur het zou kunnen hebben. Wat voor een kleur heeft het?
Richt je nu op je ademhaling. Probeer je gedurende drie ademhalingen voor te stellen dat de adem je lichaam intrekt en probeer je voor te stellen dat de ademhaling om dat gedeelte dat pijn doet heen stroomt. Daarna laat je de adem weer zachtjes wegvloeien met de uitademing.
Tijdens de volgende drie ademhalingsrondes stel je je voor dat de adem het pijnlijke gedeelte van je lichaam intrekt, het van binnen schoonwast en weer met de uitademing wegvloeit.
Bij de laatste drie ademhalingsrondes stel je je weer voor dat je adem het gedeelte rondom de pijnlijke plek schoonwast, en bij de uitademing weer wegvloeit.
Nadat je op deze manier een goed beeld van de pijn hebt gekregen, zijn er verschillende mogelijkheden:
Blijf het proces van het aftasten van je lichaam herhalen. Stel de plaats van de pijn vast en onderzoek het volgens bovenstaande richtlijnen. Als de pijn op deze manier volledig ervaren wordt, zal het vaak simpelweg wegtrekken.Wanneer je je een compleet beeld gevormd hebt van de pijn, richt je je aandacht op dat beeld en ontspan je die bewust. Als je dit doet kan het ongemak eerst toenemen, omdat je volledig concentreert op de pijn, maar op den duur zal dit proces je helpen door de pijn heen te gaan en er vrij van te worden.
Pende Hawter is boeddhistisch monnik in de Tibetaanse traditie
vrijdag 25 oktober 2019
Over kamelen, loslaten, en overgave.
In februari 2009 maakte ik een vijfdaagse reis op kamelen door de Sinaï. Dat was een overweldigende ervaring. Vooral omdat ik voor het eerst los van mijn gezin, met opgroeiende kinderen, op vakantie ging. Zij gingen op wintersport, ik ging naar de woestijn.
Het was met een groep begeleid door bedoeïenen.
De rust, de schommelende loop die je vanzelf in de vertraging brengt, de oorverdovende stilte van de woestijn hebben me veel gedaan.
Het bleef roepen, jarenlang, en afgelopen oktober maakte ik opnieuw een reis, nu naar Jordanië. Weer met een groep, onder leiding van Maria Vendrik.
Mijn jongste zoon was zes dagen eerder naar Nieuw Zeeland vertrokken. Had ik meteen een mooi thema: loslaten, afscheid van een huis met thuiswonende kinderen.
De reis omvatte veel meer dan een kamelentocht.
Na een modderbad en een plons in de Dode Zee, hadden we een wandeling in een paradijselijke waterrijke kloof. De volgende dag startten we met een 4-daagse wandeltocht door het Dana reservaat, de 'Jordan trail', met gids Achmed door de bergen. De vlak voor de reis aangeschafte wandelstokken waren de beste aankoop voor deze intensieve prachtige wandeltocht. Tot mijn opluchting kon ik goed meekomen. Het was een uitdaging met mezelf: in hoge temperaturen, urenlang, lopend van schaduwplek naar schaduwplek, doorgaan en genietend van adembenemende vergezichten.
Verbinding via internet of telefoon was er al die dagen niet. Dat was een extra stap in loslaten. Mijn man was een aantal dagen naar Frankrijk en van onze zoon geen bericht. En wat doe je dan? Ga je je zorgen maken terwijl je weet dat dat niet helpend is? Hoe houd ik mijn gedachten in toom? Ik merkte dat ik daarin een besluit kon nemen. Ik richtte me op de liefde die ons verbindt in plaats van vasthouden aan internet en me eventuele zorgen maken over dingen waar ik niets aan zou kunnen doen.
Nadat we een dag in het mooie gebied van Petra hadden vertoefd, vertrokken we naar de Wadi Rum, het woestijngebied met vele kleurschakeringen geel en rood zand. De kamelen lagen al op ons te wachten. Hier werden we begeleid door bedoeïenen.
Kamelen zijn vrij stoïcijnse dieren, mijn kameel had een kapje om haar bek en was niet erg aaibaar. Ze zat vast aan de kameel van Seef, de kamelenjongen, en achter mij liep Leila, die zwanger was. Deze kameel liep vaak half naast me en dan zong ik zacht voor haar.
Drie en een halve dag zouden we door de Wadi Rum trekken, steeds dieper de woestijn in, steeds stiller ook, want in het drukkere gebied rijden jeeps met toeristen aan en af voor een woestijnimpressie. We hielden kamp in mooie kloven, kregen heerlijke maaltijden geserveerd, ter plekke bereid, sliepen onder de sterrenhemel en reden in stilte op onze kamelen.
Zo ook die ochtend van de laatste 'kamelen-dag'. We waren net vertrokken en reden in stilte in het meest zuidelijke, stille gebied van de Wadi Rum. Ineens werd ik naar voren geslingerd omdat mijn kameel inzakte, ze struikelde over een grote steen. Ik hield me nog vast aan de zadelknop, zolang als mogelijk, maar op een gegeven moment hield ik het niet meer en moest ik me laten vallen. Dat was nog een end, en ik viel op mijn ribben en bovenarm. Scherpe pijn, flauwvallen, kijken of er iets gebroken is, nee, gelukkig. Er was geen bereik om hulp in te roepen.
Maria en Mirjam gaven reiki op mijn arm en zonnevlecht (hoe bijzonder dat er geen zwellingen zijn gekomen), anderen gaven mij en hen weer schaduw, weer anderen stuurden helende energie, Yvo stond met zijn witte overhemd te zwaaien vanaf een heuveltop, de kamelenjongen ging in draf op zoek naar onze jeeps, en uiteindelijk had de kamelen-man een jeep met twee Franse toeristen weten te vinden, die mij en Maria naar onze eigen jeeps reed. We constateerden dat ik een paar gekneusde ribben had en een geblesseerde bovenarm.
Daarna ben ik goed verzorgd, en lukte het (met pijnstillers) de laatste paar dagen goed door te komen.
Thuisgekomen schrijft de huisarts me eerst twee weken rust voor.
Ik kan niet anders want de pijn is behoorlijk aanwezig.
De vraag die me bezighoudt is: waarom en waarom daar?
Op de eerste vraag gaf iemand uit mijn mantragroep antwoord, ze zei: er is een kameel voor nodig jou tot rust te brengen.....
En waarom daar, uitgerekend op de plek waar geen bereik was en waar de jeeps al waren vertrokken? Toen ik daar in het hart van de woestijn op de grond lag, dacht ik meteen: dit is het, neem wat er is, geen gevecht dat je het anders zou willen. Het was een ultieme les in loslaten, zijn met wat is, overgave, niets meer onder controle, in dit geval ook me overgeven aan zorg van anderen, toelaten van hulp en vertrouwen dat het goedkomt.
Zo bekeken is loslaten: zijn in het huidige moment, met alles wat er is.
Het stemt me in ieder geval heel dankbaar dat het zo goed afgelopen is.
En in de bewoonde wereld bleek er bericht van onze zoon en mijn man te zijn.
Nu ik thuis ben is de pijn nog erg aanwezig en neem ik zoveel mogelijk 'herfstrust'.
Ik las de weekspreuk van Steiner waarin hij spreekt over herfstrust, hoe toepasselijk.
Ik geef me over aan herfstrust.
Voor zichzelf het stralen van het denken
In het innerlijk krachtig te ontvlammen
Het beleefde zinvol duidend
Uit de krachtbron van de wereldgeest,
Is voor mij nu zomererfenis
Is herfstrust en ook winterhoop.
Het was met een groep begeleid door bedoeïenen.
De rust, de schommelende loop die je vanzelf in de vertraging brengt, de oorverdovende stilte van de woestijn hebben me veel gedaan.
Het bleef roepen, jarenlang, en afgelopen oktober maakte ik opnieuw een reis, nu naar Jordanië. Weer met een groep, onder leiding van Maria Vendrik.
Mijn jongste zoon was zes dagen eerder naar Nieuw Zeeland vertrokken. Had ik meteen een mooi thema: loslaten, afscheid van een huis met thuiswonende kinderen.
De reis omvatte veel meer dan een kamelentocht.
Na een modderbad en een plons in de Dode Zee, hadden we een wandeling in een paradijselijke waterrijke kloof. De volgende dag startten we met een 4-daagse wandeltocht door het Dana reservaat, de 'Jordan trail', met gids Achmed door de bergen. De vlak voor de reis aangeschafte wandelstokken waren de beste aankoop voor deze intensieve prachtige wandeltocht. Tot mijn opluchting kon ik goed meekomen. Het was een uitdaging met mezelf: in hoge temperaturen, urenlang, lopend van schaduwplek naar schaduwplek, doorgaan en genietend van adembenemende vergezichten.
Verbinding via internet of telefoon was er al die dagen niet. Dat was een extra stap in loslaten. Mijn man was een aantal dagen naar Frankrijk en van onze zoon geen bericht. En wat doe je dan? Ga je je zorgen maken terwijl je weet dat dat niet helpend is? Hoe houd ik mijn gedachten in toom? Ik merkte dat ik daarin een besluit kon nemen. Ik richtte me op de liefde die ons verbindt in plaats van vasthouden aan internet en me eventuele zorgen maken over dingen waar ik niets aan zou kunnen doen.
Nadat we een dag in het mooie gebied van Petra hadden vertoefd, vertrokken we naar de Wadi Rum, het woestijngebied met vele kleurschakeringen geel en rood zand. De kamelen lagen al op ons te wachten. Hier werden we begeleid door bedoeïenen.
Kamelen zijn vrij stoïcijnse dieren, mijn kameel had een kapje om haar bek en was niet erg aaibaar. Ze zat vast aan de kameel van Seef, de kamelenjongen, en achter mij liep Leila, die zwanger was. Deze kameel liep vaak half naast me en dan zong ik zacht voor haar.
Drie en een halve dag zouden we door de Wadi Rum trekken, steeds dieper de woestijn in, steeds stiller ook, want in het drukkere gebied rijden jeeps met toeristen aan en af voor een woestijnimpressie. We hielden kamp in mooie kloven, kregen heerlijke maaltijden geserveerd, ter plekke bereid, sliepen onder de sterrenhemel en reden in stilte op onze kamelen.
Zo ook die ochtend van de laatste 'kamelen-dag'. We waren net vertrokken en reden in stilte in het meest zuidelijke, stille gebied van de Wadi Rum. Ineens werd ik naar voren geslingerd omdat mijn kameel inzakte, ze struikelde over een grote steen. Ik hield me nog vast aan de zadelknop, zolang als mogelijk, maar op een gegeven moment hield ik het niet meer en moest ik me laten vallen. Dat was nog een end, en ik viel op mijn ribben en bovenarm. Scherpe pijn, flauwvallen, kijken of er iets gebroken is, nee, gelukkig. Er was geen bereik om hulp in te roepen.
Maria en Mirjam gaven reiki op mijn arm en zonnevlecht (hoe bijzonder dat er geen zwellingen zijn gekomen), anderen gaven mij en hen weer schaduw, weer anderen stuurden helende energie, Yvo stond met zijn witte overhemd te zwaaien vanaf een heuveltop, de kamelenjongen ging in draf op zoek naar onze jeeps, en uiteindelijk had de kamelen-man een jeep met twee Franse toeristen weten te vinden, die mij en Maria naar onze eigen jeeps reed. We constateerden dat ik een paar gekneusde ribben had en een geblesseerde bovenarm.
Daarna ben ik goed verzorgd, en lukte het (met pijnstillers) de laatste paar dagen goed door te komen.
Thuisgekomen schrijft de huisarts me eerst twee weken rust voor.
Ik kan niet anders want de pijn is behoorlijk aanwezig.
De vraag die me bezighoudt is: waarom en waarom daar?
Op de eerste vraag gaf iemand uit mijn mantragroep antwoord, ze zei: er is een kameel voor nodig jou tot rust te brengen.....
En waarom daar, uitgerekend op de plek waar geen bereik was en waar de jeeps al waren vertrokken? Toen ik daar in het hart van de woestijn op de grond lag, dacht ik meteen: dit is het, neem wat er is, geen gevecht dat je het anders zou willen. Het was een ultieme les in loslaten, zijn met wat is, overgave, niets meer onder controle, in dit geval ook me overgeven aan zorg van anderen, toelaten van hulp en vertrouwen dat het goedkomt.
Zo bekeken is loslaten: zijn in het huidige moment, met alles wat er is.
Het stemt me in ieder geval heel dankbaar dat het zo goed afgelopen is.
En in de bewoonde wereld bleek er bericht van onze zoon en mijn man te zijn.
Nu ik thuis ben is de pijn nog erg aanwezig en neem ik zoveel mogelijk 'herfstrust'.
Ik las de weekspreuk van Steiner waarin hij spreekt over herfstrust, hoe toepasselijk.
Ik geef me over aan herfstrust.
Voor zichzelf het stralen van het denken
In het innerlijk krachtig te ontvlammen
Het beleefde zinvol duidend
Uit de krachtbron van de wereldgeest,
Is voor mij nu zomererfenis
Is herfstrust en ook winterhoop.
vrijdag 27 september 2019
Afscheid van een fase
Vandaag vertrekt onze jongste zoon naar Nieuw-Zeeland, met een open ticket.
Een jaar heeft hij erover gedaan voor hij dit besluit nam en hieraan toe was.
En nu is het zover.
Hij ervaart het niet zo, maar voor mij is het een afscheid en overgang naar een nieuwe fase.
Definitief afscheid van de periode met kinderen thuis, van het moederschap met thuiswonende kinderen, van beschikbaar zijn.
Er breekt een nieuwe tijd aan, die natuurlijk allang was ingezet.
De afwezigheid van onze jongste zoon, die het afgelopen jaar, een 'tussenjaar', zeer aanwezig was, zal overal voelbaar zijn.
Ik ben melancholisch deze weken, hoef maar mooie muziek te horen of ik ben in tranen.
Voorbij. Herinneringen komen langs, dat zijn het: herinneringen. Zoete pijn.
En ik weet dat dat er bij hoort, in ieder geval dat het bij mij hoort.
Dus laat ik het toe, geef me er aan over. Ik weet dat het weer zal afnemen, zal wennen.
Bovenal gun ik onze zoon zijn reis, zijn avonturen, zijn zoektocht naar wat hij te doen heeft in het leven.
Ik ben blij dat hij een volgende stap zet, bewonder dat hij zijn eigen tempo volgt en zich niet laat opjagen.
Hij zal niet meer dezelfde zijn als hij terugkomt.
Hij zal nog meer eigenheid ontwikkeld hebben.
Met z'n allen (broers, vriendin en oma) hebben we eergisteren gegeten, een feestelijke 'afscheidsmaaltijd', luidruchtig, vol grappen en serieuze momenten.
Zijn vader sprak hem toe, over vakantie, op reis en reizen, over licht maken en op knoppen drukken.
Wij zijn benieuwd waar de nadruk komt te liggen voor hem.
In Nieuw Zeeland werd de film 'Lord of the Rings' opgenomen. Daaruit het volgende citaat:
Ik zie mezelf in de deuropening, zwaaiend, zoals ik jaren deed als hij vertrok.
Dit is zo'n verandering waar blijdschap en weemoed samenkomen.
Een jaar heeft hij erover gedaan voor hij dit besluit nam en hieraan toe was.
En nu is het zover.
Hij ervaart het niet zo, maar voor mij is het een afscheid en overgang naar een nieuwe fase.
Definitief afscheid van de periode met kinderen thuis, van het moederschap met thuiswonende kinderen, van beschikbaar zijn.
Er breekt een nieuwe tijd aan, die natuurlijk allang was ingezet.
De afwezigheid van onze jongste zoon, die het afgelopen jaar, een 'tussenjaar', zeer aanwezig was, zal overal voelbaar zijn.
Ik ben melancholisch deze weken, hoef maar mooie muziek te horen of ik ben in tranen.
Voorbij. Herinneringen komen langs, dat zijn het: herinneringen. Zoete pijn.
En ik weet dat dat er bij hoort, in ieder geval dat het bij mij hoort.
Dus laat ik het toe, geef me er aan over. Ik weet dat het weer zal afnemen, zal wennen.
Bovenal gun ik onze zoon zijn reis, zijn avonturen, zijn zoektocht naar wat hij te doen heeft in het leven.
Ik ben blij dat hij een volgende stap zet, bewonder dat hij zijn eigen tempo volgt en zich niet laat opjagen.
Hij zal niet meer dezelfde zijn als hij terugkomt.
Hij zal nog meer eigenheid ontwikkeld hebben.
Met z'n allen (broers, vriendin en oma) hebben we eergisteren gegeten, een feestelijke 'afscheidsmaaltijd', luidruchtig, vol grappen en serieuze momenten.
Zijn vader sprak hem toe, over vakantie, op reis en reizen, over licht maken en op knoppen drukken.
Wij zijn benieuwd waar de nadruk komt te liggen voor hem.
In Nieuw Zeeland werd de film 'Lord of the Rings' opgenomen. Daaruit het volgende citaat:
De weg gaat verder,
eindeloos
Vanaf de deur waar hij
begon.
Ik moet hem volgen,
rusteloos,
Tot ver achter de
horizon
Dit is zo'n verandering waar blijdschap en weemoed samenkomen.
maandag 26 augustus 2019
Helpen bij het labyrint in Chartres
Een vrijdagochtend in september 2017:
Ik loop het labyrint en het valt me op dat er twee mensen (op leeftijd) aan de kant zitten met een kaartje om hun hals die regelmatig mensen aanspreken die zomaar het labyrint doorkruisen.
Vrijdagochtend april 2018:
Ik zie de twee mensen weer en spreek ze aan, één van hen, monsieur Bernard, blijkt Engels te spreken. Ik vraag naar zijn werk hier: zorgen dat mensen rustig en ongestoord het labyrint kunnen lopen en mensen te woord staan die iets willen weten over de bedoeling van het labyrint.. We spreken over het labyrint. 'Veel mensen komen hier met hun eigen bedoelingen en willen allerlei zweverige dingen doen hier' spreekt hij zijn zorg uit. Ik vertel over de labyrinten die ik op het strand maak en over de ervaringen die mensen hebben, en dat het fijn is als mensen iets van zichzelf ervaren, dichter bij zichzelf komen, want vaak komen ze dan ook dichter bij een gevoel van liefde. Dat zachtheid en liefde altijd goed en helend is zonder dat die mensen naar een kerk hoeven te gaan.
Het is een open gesprek.
Op een gegeven moment vraagg ik hem of ik op een vrijdag hen zou mogen helpen als vrijwilliger.
'Are you Christian?' is zijn vraag.
Even aarzel ik: moet ik een gesprek aangaan over wat een christen is, wanneer je dat bent?
Ik ben zeer geïnspireerd door het leven en de daden van Christus. Daarom zeg ik: 'Yes'.
Dan mag ik komen.
De hele zomer komt het er niet van.
Vrijdagochtend april 2019:
Ik ben met een groep dus het is niet mogelijk die dag te helpen.
In de ochtend zie ik ms Bernard, hij weet mijn naam nog en ik zeg hem dat ik deze zomer vast een keer kom.
Vrijdagochtend augustus 2019:
Het is zover. Samen met Lutgarde melden we ons die ochtend bij ms Bernard.
Hij is alleen, zijn collega past op de kleinkinderen.
We maken een driehoek rond het labyrint, staan vaak op om mensen aan te spreken die het labyrint (dreigen te) doorkruisen. We hebben mooie gesprekken over de zin van het labyrint en soms over de zin van het leven, waartoe het labyrint uitnodigt. Soms komt er een boze reactie, maar meestal begrijpen mensen dat ze er omheen moeten lopen. Vele nationaliteiten komen langs, gelukkig spreken de meeste mensen Engels. Nederlanders wijs ik op de site in Nederland, twee Nederlanders die elkaar onderweg ontmoet hebben, hebben in Chartres een hotel genomen om de kathedraal te bezoeken, en na enig aarzelen lopen ze het labyrint. In de loop van de dag ga ik mensen herkennen die het labyrint meerdere malen lopen, (how many times? four!), en zelfs later in het stadje herken ik enkele mensen uit het labyrint.
Ms Bernard die 86! jaar is, is blij met onze hulp, zegt hij dankbaar.
Het is zijn wekelijkse taak, die heel inspannend is maar hem ook veel geeft, aan mooie contacten en gesprekken.
Uren houden we het vol, we wisselen van plek want bij de ingang is het 't drukst.
Het labyrint krijgt voor mij een andere plek die dag: ik kan nog steeds het gevoel oproepen dat ik krijg als ik de kathedraal op vrijdagochtend binnenkom om het labyrint te lopen (verwachting, verwondering, een soort van vlinders zelfs), maar nu kan ik het labyrint ook meer zien als plek om voor te zorgen, om letterlijk te hoeden en 'schoon' te houden.
Rond 17 uur komt een medewerker van de kathedraal die een paar bezoekers vraagt hem te helpen met de stoelen terugzetten.
Wij helpen ms B met het oprollen van de informatie-panelen in verschillende talen en praten wat na.
Bek-af gaan we naar ons onderkomen, heel voldaan en blij met deze ervaring.
Ik loop het labyrint en het valt me op dat er twee mensen (op leeftijd) aan de kant zitten met een kaartje om hun hals die regelmatig mensen aanspreken die zomaar het labyrint doorkruisen.
Vrijdagochtend april 2018:
Ik zie de twee mensen weer en spreek ze aan, één van hen, monsieur Bernard, blijkt Engels te spreken. Ik vraag naar zijn werk hier: zorgen dat mensen rustig en ongestoord het labyrint kunnen lopen en mensen te woord staan die iets willen weten over de bedoeling van het labyrint.. We spreken over het labyrint. 'Veel mensen komen hier met hun eigen bedoelingen en willen allerlei zweverige dingen doen hier' spreekt hij zijn zorg uit. Ik vertel over de labyrinten die ik op het strand maak en over de ervaringen die mensen hebben, en dat het fijn is als mensen iets van zichzelf ervaren, dichter bij zichzelf komen, want vaak komen ze dan ook dichter bij een gevoel van liefde. Dat zachtheid en liefde altijd goed en helend is zonder dat die mensen naar een kerk hoeven te gaan.
Het is een open gesprek.
Op een gegeven moment vraagg ik hem of ik op een vrijdag hen zou mogen helpen als vrijwilliger.
'Are you Christian?' is zijn vraag.
Even aarzel ik: moet ik een gesprek aangaan over wat een christen is, wanneer je dat bent?
Ik ben zeer geïnspireerd door het leven en de daden van Christus. Daarom zeg ik: 'Yes'.
Dan mag ik komen.
De hele zomer komt het er niet van.
Vrijdagochtend april 2019:
Ik ben met een groep dus het is niet mogelijk die dag te helpen.
In de ochtend zie ik ms Bernard, hij weet mijn naam nog en ik zeg hem dat ik deze zomer vast een keer kom.
Vrijdagochtend augustus 2019:
Het is zover. Samen met Lutgarde melden we ons die ochtend bij ms Bernard.
Hij is alleen, zijn collega past op de kleinkinderen.
We maken een driehoek rond het labyrint, staan vaak op om mensen aan te spreken die het labyrint (dreigen te) doorkruisen. We hebben mooie gesprekken over de zin van het labyrint en soms over de zin van het leven, waartoe het labyrint uitnodigt. Soms komt er een boze reactie, maar meestal begrijpen mensen dat ze er omheen moeten lopen. Vele nationaliteiten komen langs, gelukkig spreken de meeste mensen Engels. Nederlanders wijs ik op de site in Nederland, twee Nederlanders die elkaar onderweg ontmoet hebben, hebben in Chartres een hotel genomen om de kathedraal te bezoeken, en na enig aarzelen lopen ze het labyrint. In de loop van de dag ga ik mensen herkennen die het labyrint meerdere malen lopen, (how many times? four!), en zelfs later in het stadje herken ik enkele mensen uit het labyrint.
Ms Bernard die 86! jaar is, is blij met onze hulp, zegt hij dankbaar.
Het is zijn wekelijkse taak, die heel inspannend is maar hem ook veel geeft, aan mooie contacten en gesprekken.
Uren houden we het vol, we wisselen van plek want bij de ingang is het 't drukst.
Het labyrint krijgt voor mij een andere plek die dag: ik kan nog steeds het gevoel oproepen dat ik krijg als ik de kathedraal op vrijdagochtend binnenkom om het labyrint te lopen (verwachting, verwondering, een soort van vlinders zelfs), maar nu kan ik het labyrint ook meer zien als plek om voor te zorgen, om letterlijk te hoeden en 'schoon' te houden.
Rond 17 uur komt een medewerker van de kathedraal die een paar bezoekers vraagt hem te helpen met de stoelen terugzetten.
Wij helpen ms B met het oprollen van de informatie-panelen in verschillende talen en praten wat na.
Bek-af gaan we naar ons onderkomen, heel voldaan en blij met deze ervaring.
donderdag 1 augustus 2019
Wat geloof jij?
Voor het eerst in mijn leven heb ik een grote teunisbloem zien uitkomen!
Wat een indrukwekkend gebeuren.
Ik hoop dat ik er nooit aan wen, me steeds opnieuw blijf verwonderen.
Het was tijdens een zangweek op een boerderij in Serqueux, een klein Frans dorpje in de regio Champagne-Ardennen.
Tijdens deze 'bloemontluiking' liet ik me spontaan ontvallen: "Hier zou je toch weer van gaan geloven, als je dat niet meer deed?", waarop een vrouw antwoordde: "nou....nee!"
Ik keek haar aan en vermoedde een hele geschiedenis achter die woorden.
Het voelde niet als een moment om daar verder op in te gaan, maar het gebeuren is wel met me meegereisd.
Hoe mooi zou het zijn als we open gesprekken zouden kunnen hebben over 'het geloof', wat dat dan ook inhoudt.
Maar daar heb je het dan over.
Nu bespeur ik vaak een onuitgesproken tweedeling: zij die geloven en zij die niet geloven.
Van openheid of een open gesprek is zelden sprake.
Veel te gevoelig, veel te ingewikkeld.
Zonder oordeel nieuwsgierig zijn naar wat de ander drijft, hoe de ander naar 'het ongeziene' kijkt, wat diens beweegredenen en ervaringen zijn. (Terwijl ik dit schrijf, op het strand, komt een witte vlinder aangevlogen en 'tikt' even tegen mijn hand. Ik geef hier meteen betekenis aan.)
En ik merk dat ik het zelf ook spannend vind, om mijn intieme gedachten en gevoelens hierover te delen en uit het oordeel te blijven, van mezelf en van de ander.
Toch kan het een verrijking zijn om juist hierover met elkaar te delen.
Misschien terwijl we samen naar een openbloeiende teunisbloem kijken.
Herken je hier iets van? Hoe is dit bij jou?
Wat een indrukwekkend gebeuren.
Ik hoop dat ik er nooit aan wen, me steeds opnieuw blijf verwonderen.
Het was tijdens een zangweek op een boerderij in Serqueux, een klein Frans dorpje in de regio Champagne-Ardennen.
Tijdens deze 'bloemontluiking' liet ik me spontaan ontvallen: "Hier zou je toch weer van gaan geloven, als je dat niet meer deed?", waarop een vrouw antwoordde: "nou....nee!"
Ik keek haar aan en vermoedde een hele geschiedenis achter die woorden.
Het voelde niet als een moment om daar verder op in te gaan, maar het gebeuren is wel met me meegereisd.
Hoe mooi zou het zijn als we open gesprekken zouden kunnen hebben over 'het geloof', wat dat dan ook inhoudt.
Maar daar heb je het dan over.
Nu bespeur ik vaak een onuitgesproken tweedeling: zij die geloven en zij die niet geloven.
Van openheid of een open gesprek is zelden sprake.
Veel te gevoelig, veel te ingewikkeld.
Zonder oordeel nieuwsgierig zijn naar wat de ander drijft, hoe de ander naar 'het ongeziene' kijkt, wat diens beweegredenen en ervaringen zijn. (Terwijl ik dit schrijf, op het strand, komt een witte vlinder aangevlogen en 'tikt' even tegen mijn hand. Ik geef hier meteen betekenis aan.)
En ik merk dat ik het zelf ook spannend vind, om mijn intieme gedachten en gevoelens hierover te delen en uit het oordeel te blijven, van mezelf en van de ander.
Toch kan het een verrijking zijn om juist hierover met elkaar te delen.
Misschien terwijl we samen naar een openbloeiende teunisbloem kijken.
Herken je hier iets van? Hoe is dit bij jou?
zondag 30 juni 2019
Zomergedicht van Toon
Zo vanzelfsprekend, en zo overweldigend is het volop zomer.
Uitbundig, somtijds uitputtend en uitgelaten heeft ze zich aangediend.
Je zou bijna vergeten dat het ooit anders was.
Wat wonen we toch in een prachtig land waar we seizoenen hebben.
Een ode aan de boom van Toon, die ons herinnert aan de cyclus in het jaar.
De boom
Uitbundig, somtijds uitputtend en uitgelaten heeft ze zich aangediend.
Je zou bijna vergeten dat het ooit anders was.
Wat wonen we toch in een prachtig land waar we seizoenen hebben.
Een ode aan de boom van Toon, die ons herinnert aan de cyclus in het jaar.
De boom
dag lieve boom, ik heb je
nog gekend
toen je geen blad meer had
en eenzaam en verlaten
op deze plek te sterven
stond
ik weet nog hoe ik je hier
vond
en dat we samen praatten
nu heb je je weer
opgericht
in regen en zonnelicht
vol weelderige kleuren
nu sta je feestelijk en
blij
te stralen in de groene
wei
om mij weer op te beuren
Toon Hermans
vrijdag 31 mei 2019
Je droombaan
Iedere week wandel ik met
een groep mensen die een klein netwerk hebben, georganiseerd vanuit stichting
Open je hart (zie de link hieronder). Het doel is mensen in beweging te krijgen en met elkaar in
contact te brengen, om eenzaamheid tegen
te gaan.
Bij het begin van de
wandeling stel ik een thema voor of geef ik een vraag mee waarover ze met
elkaar in gesprek kunnen gaan. Maar ze zijn helemaal vrij om hun eigen gesprekken
te voeren.
Deze keer vraag ik welk
werk ze graag hadden willen doen of wat voor baan ze heel leuk gevonden zouden
hebben.
We wandelen naar het
Zuiderpark, en altijd wachten we op elkaar als er achterblijvers zijn die een
lager wandeltempo hebben.
Enig moment gaan we in een
kring staan en vraag ik ze om de beurt hun ‘droombaan’ te zeggen. Ik vraag
de anderen om dan te luisteren naar degene die vertelt, alsof deze ook echt dat
werk doet. Er komen mooie banen voorbij: architect, vroedvrouw, buschauffeur, schoonheidsspecialiste.... Je kan de potentie van de mensen zien in de baan die ze noemen, verrassend
hoe mensen dan verschijnen. Tegelijkertijd vanzelfsprekend.
dinsdag 7 mei 2019
De muziek mis ik nog het meest
"De muziek mis ik nog het meest', zei hij toen ik bij hem zat met een kopje koffie.
Een veelbewogen leven, al 20 jaar weduwnaar, en afgelopen december verloor hij één van zijn zoons, terwijl hij zelf in zijn laatste fase zit. Terugblikkend op zijn leven haalt hij -iedere keer als ik hem zie- herinneringen op, associërend van de ene op de andere gebeurtenis, èn meestal boeiend, want hij vertelt alsof je erbij bent.
Veel kan hij loslaten, hij heeft geen keus, hij heeft een goed leven gehad, hoewel hij regelmatig vertelt dat het hem pijn doet als hij een echtpaar op leeftijd ziet, dat al vele jaren samen is, dat had hij ook zo graag gewild.
Voor alles is een tijd, en hij heeft leuke dingen ondernomen.
Zo speelde hij, met zijn broers, in de harmonie, op de trombone. Hij geniet als hij er over vertelt, en ik luister graag naar enthousiaste muziekliefhebbers.
En dan die zin, die blijft hangen.
De volgende dag bel ik met de voorzitter van de muziekvereniging en met de coördinator van de evenementen in het verpleeghuis. Binnen een week is het geregeld, en het wordt een verrassing.
De donderdag erop komen rond de 20 muzikanten, na hun eigen repetitie, binnendruppelen en installeren ze zich achterin het restaurant op de begane grond. Als alles klaar staat, gaat één van zijn broers hem halen op zijn kamer. Hij moet wakker gemaakt worden, en in de rolstoel komt hij beneden, met een zuurstoffles, door de verpleging al voorbereid.
Zijn zoon en een goeie vriend zijn speciaal meegekomen.
Na de eerste schrik, is hij zeer geraakt, en geniet hij volop.
Na afloop voelt hij zich de gastheer: 'Kunnen deze mensen iets te drinken krijgen van me?'
Een mooie verrassing voor een bevlogen -inmiddels overgegane- muzikant.
Een veelbewogen leven, al 20 jaar weduwnaar, en afgelopen december verloor hij één van zijn zoons, terwijl hij zelf in zijn laatste fase zit. Terugblikkend op zijn leven haalt hij -iedere keer als ik hem zie- herinneringen op, associërend van de ene op de andere gebeurtenis, èn meestal boeiend, want hij vertelt alsof je erbij bent.
Veel kan hij loslaten, hij heeft geen keus, hij heeft een goed leven gehad, hoewel hij regelmatig vertelt dat het hem pijn doet als hij een echtpaar op leeftijd ziet, dat al vele jaren samen is, dat had hij ook zo graag gewild.
Voor alles is een tijd, en hij heeft leuke dingen ondernomen.
Zo speelde hij, met zijn broers, in de harmonie, op de trombone. Hij geniet als hij er over vertelt, en ik luister graag naar enthousiaste muziekliefhebbers.
En dan die zin, die blijft hangen.
De volgende dag bel ik met de voorzitter van de muziekvereniging en met de coördinator van de evenementen in het verpleeghuis. Binnen een week is het geregeld, en het wordt een verrassing.
De donderdag erop komen rond de 20 muzikanten, na hun eigen repetitie, binnendruppelen en installeren ze zich achterin het restaurant op de begane grond. Als alles klaar staat, gaat één van zijn broers hem halen op zijn kamer. Hij moet wakker gemaakt worden, en in de rolstoel komt hij beneden, met een zuurstoffles, door de verpleging al voorbereid.
Zijn zoon en een goeie vriend zijn speciaal meegekomen.
Na de eerste schrik, is hij zeer geraakt, en geniet hij volop.
Na afloop voelt hij zich de gastheer: 'Kunnen deze mensen iets te drinken krijgen van me?'
Een mooie verrassing voor een bevlogen -inmiddels overgegane- muzikant.
vrijdag 5 april 2019
Het eren van onze overleden moeders
Afgelopen dinsdag mocht ik een workshop geven bij Bibliotheek aan de Vliet, in Voorburg, in het kader van het boekenweekthema over moeders.
De titel was 'het eren van je overleden moeder'. En dat hebben we gedaan die middag.
We deelden over haar, schreven over haar, zongen over haar, liepen een labyrint op doek speciaal in relatie tot haar, kregen inzichten, er kwamen herinneringen boven, en we sloten af bij een vuurtje buiten waar we onze intenties/wensen/afscheidswoorden aan schonken die met de rook mee werden genomen het universum in.
Bij de afsluitende ronde binnen bedankten we onze moeder voor wat we van haar ontvangen hadden. Een ontroerende ronde, waarbij ik zelf meedeed. Mijn woorden die ter plekke opkwamen, waren: "Ik dank je voor je liefde voor de zee, voor je appelkoek (haar recept maak ik heel vaak) en voor een zorgzame broer."
Deze middag luisterden we ook naar gedichten over moeders.
En daar deel ik er een paar van:
De titel was 'het eren van je overleden moeder'. En dat hebben we gedaan die middag.
We deelden over haar, schreven over haar, zongen over haar, liepen een labyrint op doek speciaal in relatie tot haar, kregen inzichten, er kwamen herinneringen boven, en we sloten af bij een vuurtje buiten waar we onze intenties/wensen/afscheidswoorden aan schonken die met de rook mee werden genomen het universum in.
Bij de afsluitende ronde binnen bedankten we onze moeder voor wat we van haar ontvangen hadden. Een ontroerende ronde, waarbij ik zelf meedeed. Mijn woorden die ter plekke opkwamen, waren: "Ik dank je voor je liefde voor de zee, voor je appelkoek (haar recept maak ik heel vaak) en voor een zorgzame broer."
Deze middag luisterden we ook naar gedichten over moeders.
En daar deel ik er een paar van:
MOEDER
Zijzelf was als de zee, maar zonder stormen.
Even blootshoofds en met een brede voet.
Rijzend en dalend op haar vloed,
als kleine vogels op haar schoot gezeten,
konden wij lange tijd haarzelf vergeten,
rustend en rondziend en behoed.
Haar stem was donker en wat hees
als schoven schelpjes langs elkander,
haar hand was warm en stroef als zand.
En altijd droeg zij om haar bruine hals
dezelfde ketting met een ronde maansteen,
waar in een neevlig blauw een kleine gele maansteen scheen.
Voorgoed doordrongen door haar kalm geruis
waren wij steeds op reis en altijd thuis.
Zijzelf was als de zee, maar zonder stormen.
Even blootshoofds en met een brede voet.
Rijzend en dalend op haar vloed,
als kleine vogels op haar schoot gezeten,
konden wij lange tijd haarzelf vergeten,
rustend en rondziend en behoed.
Haar stem was donker en wat hees
als schoven schelpjes langs elkander,
haar hand was warm en stroef als zand.
En altijd droeg zij om haar bruine hals
dezelfde ketting met een ronde maansteen,
waar in een neevlig blauw een kleine gele maansteen scheen.
Voorgoed doordrongen door haar kalm geruis
waren wij steeds op reis en altijd thuis.
Vasalis
wonder
de vrouw
waarin ik
woonde
liet me los
zei mijn
naam
het doorknippen
van
onze navelstreng
als startsein voor de jojo
van vasthouden en loslaten
niet het kind
de
moeder is het wonder
zij die altijd blijft
ook
als ze weg is
Monica
Boschman
We sloten af met dit gedicht over Demeter, Hetty ten Holt was zelf deelneemster, dat was bijzonder:
Ode aan Demeter
dankjewel voor het leven
dankjewel voor de liefde
dankjewel voor het vasthouden
dankjewel voor het loslaten
dankjewel voor je bedding
de ruimte om mezelf te worden
je voorbeelden van hoe het moet
en van hoe niet
dankjewel voor je strijd
en je verdriet voor je eigenzinnigheid
voor je zorgen je vertrouwen je pijn en je angst
ik ben dankzij jou
dankjewel voor het leven
dankjewel voor de liefde
dankjewel voor het vasthouden
dankjewel voor het loslaten
dankjewel voor je bedding
de ruimte om mezelf te worden
je voorbeelden van hoe het moet
en van hoe niet
dankjewel voor je strijd
en je verdriet voor je eigenzinnigheid
voor je zorgen je vertrouwen je pijn en je angst
ik ben dankzij jou
Hetty ten Holt
maandag 4 maart 2019
Van terughouden naar compassie
Van terughouden naar
compassie
Toen ik hem de eerste keer
op de (palliatieve) afdeling zag, dacht ik dat hij een geestelijke beperking
had.
Hij zat half
onderuitgezakt in zijn rolstoel, met een bord eten, had geknoeid, had meestal
zijn ogen dicht, soms deed hij ze even open, maakte nauwelijks contact en was
niet goed verstaanbaar. Mijn eerste reactie was een terughouden en niet goed weten
hoe contact te maken. Zijn familie kwam op bezoek en de rest van de avond zag
ik hem niet meer.
De tweede keer dat ik hem
zag, een week later, had hij aanvankelijk weer bezoek. Ik had ook gehoord dat
hij nogal eens uit zijn stoel viel, en dan met moeite er zelf weer inklom.
Op een gegeven moment zette
de verpleegkundige hem in de woonkamer om hem wat meer in de gaten te houden,
vermoedde ik. Ze had hem gevraagd of hij een voetmassage van mij wilde, en zo
geschiedde. Een been op een krukje, voet op een handdoek, maar makkelijk ging
dat niet want zijn voet leek een eigen leven te leiden en soms gewoon van het
krukje af te willen schuiven.
Inmiddels had ik vernomen
dat deze man leed aan ‘narcolepsie’ een slaapziekte waar je niet tegen kan
vechten, je valt gewoon in slaap, kortdurend, continu in zijn geval. Het
masseren van de voeten ging niet goed en ik vroeg of ik zijn handen mocht
masseren, dat was goed.
Zo kon ik dichter bij hem
zitten en iets meer sturen als hij weer voorover viel.
Oogcontact maken.
Af en toe een vraag
stellen.
10 jaar geleden was het
begonnen, hij werkte toen nog in de bouw.
Hij was nauwelijks te
verstaan, ik probeerde me in te leven hoe dat moest zijn, als je niet begrepen
wordt, en hoe het moest zijn de reacties van de mensen om je heen te verdragen.
En voelde mee hoe vermoeiend het is als je geen grip (meer) hebt op je waaktoestand.
Zijn handen ‘liepen’ niet weg, en intussen kon ik hem terug duwen in zijn stoel
als hij naar voren dreigde te vallen.
Daarna besloot ik, op
gevoel, zijn nek te masseren. Dat bleek hij heel fijn te vinden.
Wat had ik te doen met
deze man.
De keer erop toen ik kwam,
hoorde ik dat hij was overgegaan.
Wat ben ik dankbaar dat ik
deze stap heb kunnen maken van terughouding naar compassie.
dinsdag 29 januari 2019
Mantra's zingen als natuurlijke therapie
Op steeds meer plekken wordt het erkend: de heilzame werking van zingen. Wetenschappelijk wordt aangetoond dat ons brein tijdens het zingen oxytocine aanmaakt, het 'gelukshormoon'. De 'breinprofessor' heeft er een boek over geschreven (Singing in the brain) en regelmatig verschijnen artikelen en you tube filmpjes hierover (bv https://www.youtube.com/watch?v=lSvY_oIIwMM).
Zou dat de reden zijn dat 'mijn' mantragroep op de maandagmiddag blijft groeien? Waar we 6 jaar geleden startten met 4 deelnemers, zijn we nu met 25! En het eind is nog niet in zicht, waardoor ik heb besloten met een tweede groep te starten, vanaf 4 maart, van 15.45 tot 17.15 uur.
Hoe gaat dat dan, hoe verloopt die anderhalf uur?
We zitten in een kring en starten met een korte meditatie, waarin we de aandacht bij onszelf brengen en alle ruis van ons af laten glijden. Van daaruit beginnen we met een korte mantra, en gaandeweg zingen we mantra's uit verschillende culturen, en in verschillende talen, soms ingekeerd, dan weer voluit met drums en instrumentjes, wie dat wil. Als je stil wilt zijn, is dat goed; als je wilt bewegen, is dat ook goed. Tussen de mantra's door zijn we stil, waardoor we in de met elkaar opgebouwde energie blijven en steeds weer bij onszelf kunnen komen.
Regelmatig is er een verzoek: om te zingen voor iemand die ziek is, of als iemand jarig is, of voor een gebeurtenis die in de wereld plaatsvindt.
We zijn ons steeds meer bewust geworden van de kracht van ons lied, van onze intenties die zoveel verder reiken dan alleen in onze groep. Zo hebben we baby's verwelkomd en pijn verlicht.
In de loop der jaren zijn er vriendschappen ontstaan tussen verschillende deelnemers, en hebben we de eerste man mogen verwelkomen.
Het is het 'natuurlijke therapie-uur' voor ons geworden, zonder dat we het zo noemen, therapie voor onszelf en de wereld om ons heen.
Ter illustratie hierbij een ervaring van één van de deelneemsters die dit met ons deelde na het zingen van een bijzondere mantra: Ana Elna, een gebed tot genezing dat Mozes sprak toen zijn zuster Mirjam ziek was:
Zou dat de reden zijn dat 'mijn' mantragroep op de maandagmiddag blijft groeien? Waar we 6 jaar geleden startten met 4 deelnemers, zijn we nu met 25! En het eind is nog niet in zicht, waardoor ik heb besloten met een tweede groep te starten, vanaf 4 maart, van 15.45 tot 17.15 uur.
Hoe gaat dat dan, hoe verloopt die anderhalf uur?
We zitten in een kring en starten met een korte meditatie, waarin we de aandacht bij onszelf brengen en alle ruis van ons af laten glijden. Van daaruit beginnen we met een korte mantra, en gaandeweg zingen we mantra's uit verschillende culturen, en in verschillende talen, soms ingekeerd, dan weer voluit met drums en instrumentjes, wie dat wil. Als je stil wilt zijn, is dat goed; als je wilt bewegen, is dat ook goed. Tussen de mantra's door zijn we stil, waardoor we in de met elkaar opgebouwde energie blijven en steeds weer bij onszelf kunnen komen.
Regelmatig is er een verzoek: om te zingen voor iemand die ziek is, of als iemand jarig is, of voor een gebeurtenis die in de wereld plaatsvindt.
We zijn ons steeds meer bewust geworden van de kracht van ons lied, van onze intenties die zoveel verder reiken dan alleen in onze groep. Zo hebben we baby's verwelkomd en pijn verlicht.
In de loop der jaren zijn er vriendschappen ontstaan tussen verschillende deelnemers, en hebben we de eerste man mogen verwelkomen.
Het is het 'natuurlijke therapie-uur' voor ons geworden, zonder dat we het zo noemen, therapie voor onszelf en de wereld om ons heen.
Ter illustratie hierbij een ervaring van één van de deelneemsters die dit met ons deelde na het zingen van een bijzondere mantra: Ana Elna, een gebed tot genezing dat Mozes sprak toen zijn zuster Mirjam ziek was:
''In
de mantragroep werd deze middag het prachtige 'Ana El Na Refa Na La' gezongen.
Terwijl
ik de helende klanken door me heen liet gaan, zag ik verschillende mensen
passeren. Mensen uit mijn nabije omgeving, waarvan ik wist dat ze wel wat
ondersteuning konden gebruiken. Ook mensen die ik niet verwachtte, maar iets in
mij zei dat ze niet voor niks voorbij kwamen.
Dus
ik liet de rustige melodie en de helende woorden ook voor hen door me heen
gaan.
Ineens
zag ik allerlei mensen die in oorlogsgebieden leven voor me.
Ik
weet dat je niet in zulke gebieden hoeft te wonen om in overleefstand te staan.
Dus ik 'stuurde' het lied door naar iedereen die het Leven momenteel niet door
zich heen voelt stromen.
Verder
vertrouwde ik er op dat de liefdevolle energie van waaruit er gezongen werd,
wel door zou werken. En dat deze de weg wel weet te vinden naar degenen die er
voor open staan en die er bij baat bij hebben.
Mijn
cirkel werd steeds ruimer en ineens zag ik de hele Aarde voor me.
Omringd
door eindeloze zwermen Bijen, die met hun licht en warmte de Aarde
verlevendigen.
Nog
steeds bewoog ''Ana El Na Refa Na La'' door me heen.
Terwijl
de klanken iets zachter werden, zag ik het licht en de warmte van de Bijen in
de aarde trekken. Het lied doofde uit
maar voor me zag ik nu een grote kaarsvlam, midden in de Aarde.
Dankbaar
deelde ik dit beeld met mijn mede-mantraliefhebbers.
Wat
is er mooier dan dit samen de wereld in te mogen stralen?''
Marij
Van Herck
donderdag 3 januari 2019
Dankjewel, hoe zeg je dankjewel?
In het prachtig geschreven boek 'Een ochtend in Jenin' wordt beschreven hoe Amaal, de hoofdpersoon, bij haar aankomst in de Verenigde Staten het gastgezin wil bedanken voor de hulp die ze krijgt. 'Dankjewel', zegt ze, en vraagt zich meteen af of ze hiermee wel kan uitdrukken hoe dankbaar ze de mensen is die haar hebben geholpen.
Een ontoereikende uitdrukking vindt ze het.
In de Arabische wereld heeft dankbaarheid een eigen taal. Ze geeft voorbeelden: " 'Moge Allah de handen zegenen die me dit geschenk hebben gebracht'; 'Schoonheid is in de ogen die mij mooi vinden'; 'Moge God je een lang leven schenken'; 'Moge Allah al je gebeden verhoren'; 'Moge het volgende maal dat je voor ons bereidt ter ere zijn van je zoons huwelijk...van je dochters diploma-uitreiking....het herstel van je moeder'.
Wat een rijkdom om iedereen een persoonlijk dankwoord mee te geven, toegespitst op de eigen situatie.
Ik moest hieraan denken toen ik in Israël was.
In de oude stad in Jeruzalem had ik een winkeltje ontdekt waar keramiek verkocht werd door een jonge bescheiden verkoper. Hij maakte zelf ook keramiek en wist er veel over te vertellen. Ik had enkele dingen aangeschaft, was al een keer teruggekomen en de laatste dag nam ik mijn twee vriendinnen mee naar zijn winkel. Toen we hem vertelden dat we die avond naar Nederland zouden vertrekken zei hij: "Jeruzalem zal verdrietig zijn als jullie zijn vertrokken".
Wat een prachtig voorbeeld van een persoonlijke reactie.
Ik wist niets anders te antwoorden dan: 'en onze mannen zullen blij zijn ons weer te verwelkomen'.
Wat een mooi thema om mee te oefenen. Het zal vast overdreven klinken voor onze nuchtere oren, maar aan alles moet je wennen toch?
Laat ik een eerste aanzet geven: Ik hoop dat de ogen die deze blog lezen de boodschap ervan in het hart mogen verankeren.
Een ontoereikende uitdrukking vindt ze het.
In de Arabische wereld heeft dankbaarheid een eigen taal. Ze geeft voorbeelden: " 'Moge Allah de handen zegenen die me dit geschenk hebben gebracht'; 'Schoonheid is in de ogen die mij mooi vinden'; 'Moge God je een lang leven schenken'; 'Moge Allah al je gebeden verhoren'; 'Moge het volgende maal dat je voor ons bereidt ter ere zijn van je zoons huwelijk...van je dochters diploma-uitreiking....het herstel van je moeder'.
Wat een rijkdom om iedereen een persoonlijk dankwoord mee te geven, toegespitst op de eigen situatie.
Ik moest hieraan denken toen ik in Israël was.
In de oude stad in Jeruzalem had ik een winkeltje ontdekt waar keramiek verkocht werd door een jonge bescheiden verkoper. Hij maakte zelf ook keramiek en wist er veel over te vertellen. Ik had enkele dingen aangeschaft, was al een keer teruggekomen en de laatste dag nam ik mijn twee vriendinnen mee naar zijn winkel. Toen we hem vertelden dat we die avond naar Nederland zouden vertrekken zei hij: "Jeruzalem zal verdrietig zijn als jullie zijn vertrokken".
Wat een prachtig voorbeeld van een persoonlijke reactie.
Ik wist niets anders te antwoorden dan: 'en onze mannen zullen blij zijn ons weer te verwelkomen'.
Wat een mooi thema om mee te oefenen. Het zal vast overdreven klinken voor onze nuchtere oren, maar aan alles moet je wennen toch?
Laat ik een eerste aanzet geven: Ik hoop dat de ogen die deze blog lezen de boodschap ervan in het hart mogen verankeren.
Abonneren op:
Posts (Atom)