Zo te kunnen sterven

Best intiem, wat ik ga schrijven.

Zoals de mensen die mij kennen, weten, houd ik me mijn hele leven al bezig met de dood.
De dood als een gegeven dat in ons leven thuishoort al was het alleen maar omdat het het enige is waar we zeker van zijn in ons leven: op een dag ga je dood.

Ik heb een cursus 'Omgaan met je eigen sterven' gegeven waarin één van de onderzoeken met jezelf is: de manier waarop jij zou willen sterven, ongeacht of dit daadwerkelijk zo kan plaatsvinden, maar om je bewust te worden van je beelden hierover en dat er misschien meer keuzes mogelijk zijn dan je denkt.

Vorige maand waren mijn lief en ik een week op retraite voor (echt)paren om met elkaar verdieping te zoeken. Anders gezegd: een APK voor je relatie.
Het vond plaats in Drenthe, aan de rand van een prachtig natuurgebied.


Er is veel te vertellen hierover, maar ik wil me richten op één ervaring die voor mij een  nieuw licht wierp op het sterven.

Op de laatste dag werden we uitgenodigd in een oefening dicht tegen elkaar aan te gaan liggen, op onze zij, terwijl we elkaar aankeken. En we hoefden alleen maar te zeggen wat er op dat moment in onszelf omging, voelbaar was, of het nu ons lijf was dat we voelden of een gedachte die langskwam, of een emotie die opkwam, zonder oordeel, zonder reactie of commentaar op de ander. Stil zijn mocht ook, niets forceren, niets bedenken, gewoon zijn en delen als er iets in dat moment te delen was. Met je partner als getuige, die hetzelfde deed: vertellen wat er op dat moment was.
Het was niet de bedoeling hierover in gesprek te gaan.

Deze oefening wordt 'linken' genoemd, en kan ruimte geven aan jezelf omdat je alles mag benoemen, hoe klein of onbelangrijk ook, of juist groot, en daar dan helemaal in de stilte mee kunnen zijn.
Er was een tijdslimiet, die steun gaf, het duurde niet de hele ochtend, maar ook zeker niet 10 minuten. En daar zit de kracht van deze oefening, je blijft bij elkaar ook als je denkt dat het klaar is, of als je het saai vindt, of lastig, of ongemakkelijk, of heerlijk, tijd is tijd en dat is de afspraak.
En na verloop van tijd ervoer ik de schoonheid van deze ontmoeting, in het moment met alles wat er dan is.
Dat allemaal in mij mogen erkennen en benoemen.
In een sfeer van acceptatie en rust.
En ik realiseerde me: "Zo kunnen sterven, te kunnen overgaan, terwijl je helemaal in het moment bent, in het volste vertrouwen, wat zou dat mooi zijn".  Ook dit benoemde ik als onderdeel van de oefening.
Hoe mooi zou het zijn als we dit kunnen oefenen met elkaar, in schoonheid sterven, schoon in de dubbele betekenis.